Anders zitten en de Chinese Kamer

Vanmorgen heb ik een poos in kleermakerszit op een kussen gezeten. Ik weet nog niet zeker of het stabieler zit, maar ik ga het morgen weer proberen.

We laten de dode filosofen achter ons en zijn aangekomen bij de levenden. Vandaag John Searle.

In de 17e eeuw, toen de mechanica bedacht werd kwam voor het eerst het idee op dat de mens een machine is. Toendertijd nog iets met pompen en zuigers. Dit idee werd bijgesteld naar de stand van de techniek. Sinds ongeveer 50 jaar is de mens een computer. De laatste jaren ook wel: de mens is een soort internet.

Het idee dat een mens een machine is is door John Searle onderuit gehaald met het beroemde "Chinese room argument" in 1980.

Alan Turing had in de jaren 30 de Turing Test bedacht: Computers zijn intelligent als je tegen ze praat en ze praten terug en je kunt geen onderscheid meer maken of het een mens is die terugpraat of een computer.

De Chinese kamer werkt als volgt:
Je hebt een volledig afgesloten kamer, met een gleuf waardoor je berichten in het chinees naar binnen kunt duwen. De persoon in de kamer kent geen chinees. Maar hij heeft wel een heel dik boek met regels en een grote bak met berichten. Als er een bericht binnenkomt dan zoekt hij het bericht op in het grote boek. daar ziet hij welk antwoord daar bij past. Dat antwoord haalt hij uit de bak en duwt het terug door de gleuf. De mensen buiten hebben het idee: daarbinnen snappen ze chinees. Maar de man binnenin snapt helemaal geen chinees. Hij volgt alleen regels en duwt berichten terug. De betekenis ontgaat hem volledig.

Zo is het ook met computers. Je stopt er berichten in. Dat wordt verwerkt, en er komt iets zinnigs terug. Maar de computer geeft geen betekenis. De computer heeft geen wil, of intentie uit zichzelf. De computer heeft geen bewustzijn.

Nog een theorie over bewustzijn: In je hoofd zit een computer die allerlei data die binnenkomt uit je zintuigen en uit je geheugen verwerkt en projecteert op een soort innerlijk beeldscherm. Je "bewustzijn" kijkt naar dat innerlijke beeldscherm.

Deze theorie wordt door Searle op een leuke manier ontkracht. Als je een innerlijk beeldscherm hebt, wie kijkt daar dan naar? Zit er een soort kabouter in je hoofd die naar een beeldscherm kijkt? En heeft die kabouter dan niet ook een innerlijke beeldscherm. Waar weer een nieuwe, nog kleinere kabouter naar kijkt. Zo krijg je een oneindige regressie van steeds kleiner wordende kabouters in je hoofd. Dat is een leuke om op te mediteren.

De oplossing is, dat er geen innerlijk beeldscherm is.

Vergelijk het met een mierenhoop. Een mier zelf is niet erg intelligent. Maar een mierenkolonie doet behoorlijk slimme dingen. Je kunt intelligentie niet ergens aanwijzen in de kolonie. Het geheel is intelligent.