Zitten ging beter en Georges Bataille

Vanmorgen zat ik een stuk rustiger. Ik heb de "dat is zo" meditatie gedaan. Om beurten iets aangenaams en iets onaangenaams opmerken. Als je iets bijvoorbeeld lekker warme voeten hebt, dan zeg je "mijn voeten zijn lekker warm". En daar zeg je achteraan: "dat is aangenaam en dat is zo". Doe steeds om beurten is aangenaams en iets onaangenaams.
Ik had het nog steeds koud, maar het lukte af en toe om even helemaal stil te zijn! Dat lukte vorig jaar pas aan het eind van de 40 dagen.

Gisteren blogde ik dat Bergson geschreven had dat de evolutie anti-entropisch leidt tot steeds complexere vormen. George Bataille heeft in "Le Part Maudit" een economische theorie bedacht die uitgaat van overschot in plaats van schaarste. Op een bepaald moment in de evolutie van dieren, maar ook in samenlevingen van mensen ontstaat er overschot. Dit overschot (excess) moet verspild worden. Bij mensen kan dat in de huidige maatschappij, als het meevalt, overdadige luxe zijn. Maar als er echt teveel overschot is, dan moet dat vernietigd worden door middel van oorlog. Zodanig dat je weer op een eenvoudig basis niveau zit en opnieuw kunt gaan opbouwen. Evolutie is dus niet een lijn naar steeds meer complexiteit, maar een op en neergaande beweging van opbouw en afbraak. Bataille heeft het steeds over opbouw van energie, tot een bepaalde drempelwaarde. Als je boven die drempelwaarde uitstijgt, dan kom je in het "vervloekte aandeel" terecht en wordt het gevaarlijk.
Vroegere beschavingen begrepen dit al en probeerden dit mechanisme te omzeilen door offers te brengen. Hoe meer rijkdom, hoe groter de offers, aldus Bataille.

Bataille was geobsedeerd door het mensenoffer en door de relatie tussen seksualiteit en de dood. Het was, zoals veel filosofen niet echt een gelukkige man.

Bepaalde indianen, ik weet niet meer welke, deden bij conflicten het Potlach ritueel. Er werd een groot vuur gemaakt en om beurten gooiden de ruziende stamhoofden iets waardevols in het vuur. Het stamhoofd dat het langst door durfde te gaan met spullen verbranden won de strijd. Na deze strijd kon je met een schone lei beginnen, want alle eventuele buit was verbrand.
Op deze manier werd het gevaarlijke "vervloekte aandeel" vernietigd, zonder dat er daadwerkelijk fysieke strijd ontstond. Jammer alleen dat de hoofdmannen soms zo ver gingen om hun dochter op het vuur te gooien.

We zitten momenteel op een enorm hoog energieniveau in de wereld. En er wordt nog steeds bijgebouwd. Toen Bataille zijn boeken schreef waren er nog geen kernwapens. Hij wist nog niet dat we in staat zouden zijn om de wereld te vernietigen. Het besef dat we zo ver kunnen gaan zet enigszins een rem op zijn theorie van vernietiging. Maar je ziet wel overal om je heen verspilling en overdadige luxe.