Monday 31 January 2011

Lekker gezeten en waarom eigenlijk filosofen

Gisteravond heb ik heel erg lekker gezeten. De concentratie was erg goed, misschien wel door de griep.

Waarom eigenlijk al die filosofen? Vorig jaar ging mijn blog veel meer over wat me innerlijk beweegt en over vroeger. Tja, waarom eigenlijk? Vind ik het leuk om erudiet te doen en te koop te lopen met allerlei kennis? Interessant doen? Toch proberen een origineel persoon te zijn? Nee, dat is het niet.

Je kunt zelf allerlei filosofische gedachten hebben, die heb ik soms ook wel. Toen ik filosofie ging studeren aan de UT kwam ik er achter dat veel van mijn filosofische intuities al lang bedacht waren en dat er in de loop van de eeuwen ook al vele antwoorden op waren geweest. En dat er ook heel veel mij nog onbekende filosofische inzichten zijn. Een enorme rijkdom, een wereld die opengaat.

Het leuke van filosofie is dat je de wereld (en jezelf)opeens vanaf een heel andere kant bekijkt. Net alsof alles een draai maakt.

Filosofie is een leuk spelletje. Maar het is ook meer dan dat, al geeft filosofie me geen leefregels. Juist niet! Integendeel. Het maakt dat ik de wereld steeds opnieuw, met een frisse blik probeer te zien.

Sommige filosofen hebben een minder frisse blik. Bijvoorbeeld Sartre. Waar de Boeddhisten op de bodem van het zelf Nirvana vinden, daar vond Sartre de walging.

Ik deel mijn avonturen op het krukje via deze blog. De filosofen die in deze blog voorbijkomen hebben mijn gedachtewereld beïnvloed, en zijn meegereisd op dit avontuur.


Deze periode komen er nog maar 2 of drie voorbij. Ik hoop morgen wat te schrijven over Ulrich Libbrechts

Sunday 30 January 2011

Heel erg warm

Gisteren een keertje bloggen overgeslagen en ik had eigenlijk geen smoes. Ik ben ondanks de griep toch Coll naar schaatsen en brengen en zelfs gisteravond muziek gaan maken.

Gistermorgen ben ik gaan zitten met drie truien, twee slaapzakken en een kruik. En ik kreeg het toch warm! Alles weer van me af gegooid. Van tevoren heb ik nog 3 x de zonnegroet gedaan. Daardoor ging het zitten in het begin vrij goed, maar al snel werd ik heel oncomfortabel. Na 20 minuten ben ik er mee gestopt en weer naar bed gegaan. Gisteravond heb ik alsnog een poosje gezeten, om 11 uur, na het muziekmaken. Maar ik was zo moe, dat ik het maar kort volhield.

Vanmorgen heb ik lekker uitgeslapen. Later op de dag zoek ik een moment om 40 minuten te zitten.

Friday 28 January 2011

Brrr

Tijdens de retraite in de EIAB vertelde een monnik dat je vooral een koud hoofd moet hebben als je mediteert. Nou ik vind het niks. Vanmorgen drie truien en twee slaapzakken en het bleef koud. Het zitten was oncomfortabel en stilzitten, vergeet het maar. Maar ik heb de 40 minuten volgemaakt!

Daarna weer naar bed. Brrr. Toen Els er even later uit ging, heeft ze haar dons ook nog ever me heen gelegd en toen kreeg ik het eindelijk warm: 3 truien, 2 wollen dekbedden en een dikke dons. Ik heb nog een paar uur heerlijk geslapen.

Deze week kregen we visite van Hans en hij vertelde iets moois dat hij op de EIAB had gehoord:

Waarheid is wat mensen bij elkaar brengt.

Dus niet: "confronteren met de harde werkelijkheid"
Dus niet: "ik zal hem eens de waarheid vertellen"

Het is voor mij een hele nieuwe manier om naar waarheid te kijken.

Thursday 27 January 2011

Griep en computertje stuk en Baudrillard


Die griep gaat nog wel, maar dat mijn netbookje stuk is, dat is pas een ramp. Ik zal 4 weken moeten onthechten, want zo lang duurt het om er een nieuw hard schijfje in te zetten.

Vanmorgen heb ik 15 minuten yoga gedaan en 30 minuten gezeten. Na de yoga ging het zitten heel lekker.Vanavond ga ik de ontbrekende 10 minuten nog even zitten.

Bij de vorige filosoof eindigde ik met betekenis en intentie. Daarmee komen we bij de postmodernen terecht. Daar heb ik heel weinig van gelezen, en wat ik gelezen heb zijn commentaren.

Maar wat ik over betekenis kan zeggen, is, dat er volgens postmodernen alleen maar context is, geen absolute betekenis.

Baudrillard onderscheid 4 soorten betekenis van een voorwerp, bijvoorbeeld een netbookje.

1 De functie.
2 De economische waarde
3 De symbolische waarde (emotionele of religieuze waarde binding)
4 De boodschap-waarde (kijk mij eens in de trein met een toffe gadget)

Al die betekenissen hangen van de context en de situatie af. Het ding heeft geen betekenis op zichzelf.

Baudrillard heeft een interessante kijk op de werkelijkheid. Ongeveer 50 jaar geleden bestond die nog, maar langzaamaan is de werkelijkheid aan het verdwijnen door de moderne media.

Voorheen ontleende je betekenis aan reële context. Je kon dingen relateren aan gebeurtenissen die je meegemaakt had.

Als je een flink deel van je jeugd hebt zitten TV kijken en gamen, dan relateer je werkelijke gebeurtenissen aan niet-werkelijke context.

Om dit te verduidelijken: de vliegtuigramp. Al 100 keer gezien, door de ogen van reporters die het zo sensationeel mogelijk maken. Dus als je het een keer echt meemaakt dan heb je het gevoel: been there, done that. Eigenlijk is het vrij saai, vergeleken met de TV en je moet ook nog eens ontzettend lang wachten op de ambulance. Kortom, je raakt geïrriteerd, omdat de echte vliegtuigramp niet overeenkomt met je referentiebeeld.

Ook geen wonder: als kinderen dag in dag uit in gamewerelden en op facebook vertoeven, dan is de werkelijkheid vrij vervelend.

Tot zo ver Baudrillard.

Wednesday 26 January 2011

Lekker zitten en griep

Vanmorgen best lekker gezeten. Het lukt steeds iets langer om helemaal stil te zijn, te ademen en alle gedachten die opborrelen direct te laten varen. Het vreemde is dat als die toestand een halve minuut of zo geduurd heeft dat er zo veel spanning en onrust opkomt dat ik de concentratie niet meer volhoud. Je zou denken dat die toestand juist zichzelf voortzet tot verdere innerlijke verstilling, maar dat stadium heb ik nog niet berijkt. Het vraagt nog een grote concentratie. Ze zeggen dat je juist géén moeite moet doen. Maar daar zit weer zo'n leuke Zen-paradox.
Om tot verstilling te komen moet ik moeite doen om geen moeite te doen.

Na het mediteren ben ik weer naar bed gegaan, want Robin heeft griep, en Coll en ik hebben een vrije dag. Ik werd wakker met een beetje buikpijn. Vanavond is daar spierpijn, rugpijn, hoofdpijn en een beetje keelpijn bijgekomen. Dat wordt nog een leuk winterfeest: mediteren met griep. Als ik inderdaad me ziek moet melden, dan heb ik daar alle tijd voor!

Tuesday 25 January 2011

Anders zitten en de Chinese Kamer

Vanmorgen heb ik een poos in kleermakerszit op een kussen gezeten. Ik weet nog niet zeker of het stabieler zit, maar ik ga het morgen weer proberen.

We laten de dode filosofen achter ons en zijn aangekomen bij de levenden. Vandaag John Searle.

In de 17e eeuw, toen de mechanica bedacht werd kwam voor het eerst het idee op dat de mens een machine is. Toendertijd nog iets met pompen en zuigers. Dit idee werd bijgesteld naar de stand van de techniek. Sinds ongeveer 50 jaar is de mens een computer. De laatste jaren ook wel: de mens is een soort internet.

Het idee dat een mens een machine is is door John Searle onderuit gehaald met het beroemde "Chinese room argument" in 1980.

Alan Turing had in de jaren 30 de Turing Test bedacht: Computers zijn intelligent als je tegen ze praat en ze praten terug en je kunt geen onderscheid meer maken of het een mens is die terugpraat of een computer.

De Chinese kamer werkt als volgt:
Je hebt een volledig afgesloten kamer, met een gleuf waardoor je berichten in het chinees naar binnen kunt duwen. De persoon in de kamer kent geen chinees. Maar hij heeft wel een heel dik boek met regels en een grote bak met berichten. Als er een bericht binnenkomt dan zoekt hij het bericht op in het grote boek. daar ziet hij welk antwoord daar bij past. Dat antwoord haalt hij uit de bak en duwt het terug door de gleuf. De mensen buiten hebben het idee: daarbinnen snappen ze chinees. Maar de man binnenin snapt helemaal geen chinees. Hij volgt alleen regels en duwt berichten terug. De betekenis ontgaat hem volledig.

Zo is het ook met computers. Je stopt er berichten in. Dat wordt verwerkt, en er komt iets zinnigs terug. Maar de computer geeft geen betekenis. De computer heeft geen wil, of intentie uit zichzelf. De computer heeft geen bewustzijn.

Nog een theorie over bewustzijn: In je hoofd zit een computer die allerlei data die binnenkomt uit je zintuigen en uit je geheugen verwerkt en projecteert op een soort innerlijk beeldscherm. Je "bewustzijn" kijkt naar dat innerlijke beeldscherm.

Deze theorie wordt door Searle op een leuke manier ontkracht. Als je een innerlijk beeldscherm hebt, wie kijkt daar dan naar? Zit er een soort kabouter in je hoofd die naar een beeldscherm kijkt? En heeft die kabouter dan niet ook een innerlijke beeldscherm. Waar weer een nieuwe, nog kleinere kabouter naar kijkt. Zo krijg je een oneindige regressie van steeds kleiner wordende kabouters in je hoofd. Dat is een leuke om op te mediteren.

De oplossing is, dat er geen innerlijk beeldscherm is.

Vergelijk het met een mierenhoop. Een mier zelf is niet erg intelligent. Maar een mierenkolonie doet behoorlijk slimme dingen. Je kunt intelligentie niet ergens aanwijzen in de kolonie. Het geheel is intelligent.

Monday 24 January 2011

alweer 9 dagen gezeten

Het gaan zitten is al bijna een vanzelfsprekendheid. Het zitten zelf niet! En vandaag was 40 minuten eigenlijk te kort. Ik was nog helemaal niet klaar met zitten. Wat ik heel erg lastig vind is mijn evenwicht tijdens het zitten. Als ik in diepe concentratie kom dan is het alsof ik begin te wankelen en daar protesteert mijn evenwichtsorgaan tegen. Ik wil morgen proberen in kleermakerszit te zitten op een kussentje, kijken of ik dan stabieler zit. Dat zal eerst even wennen zijn met slapende benen en kramp en zo. Maar het is de moeite van het proberen waard.

De laatste 2 jaar, sinds ik met Boeddhisme bezig ben, heb ik gevoelens van minderwaardigheid geprobeerd te zien als ego. Het tegenovergestelde is arrogantie, je meerderwaardig voelen, is ook ego. Beiden zijn een uitdrukking van ego. In beide gevallen meet je jezelf af aan je omgeving. Met minderwaardigheidsgevoelens is het meestal zo dat je het jezelf aandoet. De mensen in je directe omgeving zijn gewoon blij met je aanwezigheid.
Heel zelden zijn er mensen die je expliciet zeggen dat je een hond, minkukel, nietsnut, uilskuiken, of slecht functionerend medewerker bent. En als iemand expliciet zoiets zegt, dan zegt dat vooral veel over de die persoon zelf.

Als mensen serieus vinden dat je dingen niet goed doet, dan moeten ze daar mee komen, maar laat ze niet jou persoonlijk aanvallen. Want daar gaat het niet over. Soms doe misschien iets op een onhandige manier. En het is eigenlijk best prettig als je daarop attent gemaakt wordt, want dan kun je (samen) kijken hoe het anders kan.

Ik probeer helemaal niet meer te denken wat anderen over mij zouden kunnen denken. Dat lukt nog niet altijd even goed, omdat het een oud mechanisme is dat zich niet zomaar laat dresseren. In probeer wél te bedenken wat iemand anders van mij wil en of ik daaraan kan voldoen.

Sunday 23 January 2011

Onrust in mijn lijf en Levinas

Vandaag weer eens een filosoof, maar daarover later.
Vanmorgen ben ik weer keurig om half zes opgestaan. En dat nog wel op zondagmorgen. Maar ik moet toegeven dat ik na het zitten weer naar bed gegaan ben. Vannacht heb ik Robin bij Els in bed gelegd en ben zelf in Robin's bed gaan slapen. Het mannetje heeft het goed te pakken.

Op het krukje was het een beetje afzien vanmorgen. Ik was erg onrustig in mijn lijf. Ik heb geprobeerd om een bodyscan te doen, maar kwam niet verder dan mijn knieën. Aan het eind van de meditatie kwam er weer heel veel spanning los. Ik denk dat de onrust die loskomt tijdens het mediteren goed is. Ik bereik geen geestelijk topsportniveau qua concentratie, maar nadien is er veel effect.

Gisteravond hebben we de film "One, the movie" gezien. Het gaat over een drietal mannen. Ze stellen 20 vragen aan mensen op straat, maar ook aan geestelijk leiders van allerlei pluimage. Erg mooie film, en het was maar goed dat ik mijn stukje over Levinas niet gisteren al geschreven had, want de film bracht een nieuw inzicht ten aanzien van deze favoriete filosoof.

Levinas is de filosoof van "De Ander". De meeste filosofieën hebben het over het "zelf" dus Levinas' "Ander" was erg verfrissend. Het idee is dat je, zolang je geen anderen toelaat, je opgesloten zit in je eigen denkwereld, in je eigen "totaliteit". De Ander doorbreekt jouw totaliteit en laat je zo de oneindigheid ervaren. Dit klinkt erg abstract, maar Levinas verlevendigt dit met een scene uit Tolstoi's Oorlog en Vrede. Een soldaat in een oorlog wil een tegenstander die gewond is doden, maar wordt weerhouden doordat ze elkaar aankijken. Daardoor ziet de soldaat de beperking van zijn eigen denken en stelt hij zich open voor de ander.

De filosofie van Levinas was een aanklacht tegen alle totalitaire systemen.

Gisteravond hoorde ik in de film een Christelijke monnik zeggen dat het zelf onbegrensd is, net als de ander. Als het zelf en de ander onbegrensd zijn dan zijn ze de grote Ander, waar het zelf deel van uitmaakt. Daarmee bedoelde hij natuurlijk God.

Dat bracht me bij de Boeddhistische notie van het zelf. Het zelf is een illusie, de ander is dus ook een illusie. Er is geen zelf en ook geen ander.

Ik heb vorig jaar over het opgeven van het zelf geblogd.
http://winterfeest.blogspot.com/2010/01/dag-13.html

Ondertussen ben ik een stapje verder gekomen en vind ik een warm hart belangrijker dan originele persoonlijkheid. En dat warme hart komt tot uitdrukking in het contact met de ander.

Saturday 22 January 2011

Uitslapen en zitten met pianobegeleiding

Vanmorgen ben ik pas om half 10 gaan zitten. Ik had ervoor gekozen om uit te slapen, omdat ik gisteravond erg moe was. Net toen ik zat begon Coll uitgebreid piano te spelen. Hij heeft een spannende overgang ontdekt van A mineur naar Cis mineur, heel er mooi. Het is wel lastig concetreren op het zitten. Ik denk dat ik morgen toch weer ga zitten voordat iedereen wakker is en eventueel 's middags nog even slaap.

Het lukte om een korte tijd helemaal stil te zitten, ik voelde mijn borst op en neer gaan, en mijn adem was helemaal vrij. Nog niet eerder was ik zo diep bewust aanwezig. Maar als het moment over is dan wil je proberen het terug te pakken. En dat lukte niet. Ik werd heel oncomfortabel en keek zelfs even op het klokje hoe lang ik nog moest: 8 minuten nog. Daarna begon ik heel erg te gapen en kwam er spanning los uit mijn lijf. Ik voelde me na het mediteren alsof ik net uit een hele diepe slaap kwam. Ik wilde even op mijn gemak koffie drinken, maar Coll werd bijzonder ongeduldig, omdat hij op ijsbaan voor het schaatsen nog even wilde warmlopen. Daarom vond hij dat we eerder weg moesten.

Vandaag even geen filosoof, morgen weer denk ik.

Friday 21 January 2011

Zitten ging beter en Georges Bataille

Vanmorgen zat ik een stuk rustiger. Ik heb de "dat is zo" meditatie gedaan. Om beurten iets aangenaams en iets onaangenaams opmerken. Als je iets bijvoorbeeld lekker warme voeten hebt, dan zeg je "mijn voeten zijn lekker warm". En daar zeg je achteraan: "dat is aangenaam en dat is zo". Doe steeds om beurten is aangenaams en iets onaangenaams.
Ik had het nog steeds koud, maar het lukte af en toe om even helemaal stil te zijn! Dat lukte vorig jaar pas aan het eind van de 40 dagen.

Gisteren blogde ik dat Bergson geschreven had dat de evolutie anti-entropisch leidt tot steeds complexere vormen. George Bataille heeft in "Le Part Maudit" een economische theorie bedacht die uitgaat van overschot in plaats van schaarste. Op een bepaald moment in de evolutie van dieren, maar ook in samenlevingen van mensen ontstaat er overschot. Dit overschot (excess) moet verspild worden. Bij mensen kan dat in de huidige maatschappij, als het meevalt, overdadige luxe zijn. Maar als er echt teveel overschot is, dan moet dat vernietigd worden door middel van oorlog. Zodanig dat je weer op een eenvoudig basis niveau zit en opnieuw kunt gaan opbouwen. Evolutie is dus niet een lijn naar steeds meer complexiteit, maar een op en neergaande beweging van opbouw en afbraak. Bataille heeft het steeds over opbouw van energie, tot een bepaalde drempelwaarde. Als je boven die drempelwaarde uitstijgt, dan kom je in het "vervloekte aandeel" terecht en wordt het gevaarlijk.
Vroegere beschavingen begrepen dit al en probeerden dit mechanisme te omzeilen door offers te brengen. Hoe meer rijkdom, hoe groter de offers, aldus Bataille.

Bataille was geobsedeerd door het mensenoffer en door de relatie tussen seksualiteit en de dood. Het was, zoals veel filosofen niet echt een gelukkige man.

Bepaalde indianen, ik weet niet meer welke, deden bij conflicten het Potlach ritueel. Er werd een groot vuur gemaakt en om beurten gooiden de ruziende stamhoofden iets waardevols in het vuur. Het stamhoofd dat het langst door durfde te gaan met spullen verbranden won de strijd. Na deze strijd kon je met een schone lei beginnen, want alle eventuele buit was verbrand.
Op deze manier werd het gevaarlijke "vervloekte aandeel" vernietigd, zonder dat er daadwerkelijk fysieke strijd ontstond. Jammer alleen dat de hoofdmannen soms zo ver gingen om hun dochter op het vuur te gooien.

We zitten momenteel op een enorm hoog energieniveau in de wereld. En er wordt nog steeds bijgebouwd. Toen Bataille zijn boeken schreef waren er nog geen kernwapens. Hij wist nog niet dat we in staat zouden zijn om de wereld te vernietigen. Het besef dat we zo ver kunnen gaan zet enigszins een rem op zijn theorie van vernietiging. Maar je ziet wel overal om je heen verspilling en overdadige luxe.

Thursday 20 January 2011

Bergson en het onbenoembare

Wat een onrust vanmorgen. Mijn lijf wou niet stil blijven zitten. Ik had het koud. En mijn spieren spanden oncontroleerbaar steeds aan. Ik probeerde diep te ademen en rustig te worden, maar het lukte niet erg. Dan maar accepteren dat er onrust is. Eigenlijk is er geen reden tot onrust, mijn lijf was gewoon niet rustig. 40 minuten was erg lang, maar ik heb het uitgezeten en voel me toch erg tevreden dat ik gezeten heb.

Henri Bergson was een Franse Filosoof die leefde van eind 19e tot het begin van WO2. Hij was een poos erg populair en heeft zelfs een Nobelprijs voor literatuur ontvangen. Nu wordt hij algemeen verguisd.

Ik ben jarenlang op zoek geweest naar een manier om religieuze gevoelens in harmonie te brengen met kritisch analytisch denken. (Humanistisch opvoeding gehad). Bergson beweert, in antwoord op Kant, dat je de werkelijkheid best zonder oordelen kunt waarnemen. Je twee soorten waarneming: analytisch en intuitie. Met de intuitie neem de je werkelijkheid direct waar.

Bergson heeft veel geschreven over tijd. Hij maakt onderscheid tussen de wetenschappelijke tijd en de tijd zoals wij hem ervaren. In de wetenschappelijke tijd heb je een rechte lijn van verleden via heden naar toekomst. In de ervaren tijd spreekt Bergson over herinnering, nu, anticipatie. Deze tijd noemt hij "Duur" (Duré in het frans). Het verschil met de wetenschappelijke tijd is dat Duur niet lineair is. Herinnering en anticipatie zijn met elkaar verweven.

Wat ik ook mooi vind is Bergson's idee over leven. Hij heeft het over een soort levenskracht die de drijvende kracht is achter de evolutie en die ook oorzaak is van de creativiteit in de mens. In de evolutie zie je complexe vormen ontstaan die nog complexere vormen voortbrengen. Dit gaat in tegen de entropiewet uit de Thermodynamica, die zegt dat complexiteit een hoog energieniveau heeft en daardoor instabiel is en uit elkaar zal vallen.

Bergson ziet intuitie als een levensbrengende manier om de werkelijkheid te beschouwen, omdat je "wederzijds doordringt) in je omgeving.
Terwijl analytische beschouwing een dodende en vernietigende manier is, omdat je dan de werkelijkheid opdeelt, en op de pijnbank legt om er kennis aan te ontfutselen.

Het grappige is dat in de taoistische geschriften ook al stond dat kennis direct leidt tot vernietiging van de leefomgeving.

Wednesday 19 January 2011

Nietsche en de kunst van het zelf

Ik wilde vanmorgen gaan zitten voordat de kinderen wakker zouden worden, maar de wekker stond verkeerd ingesteld. In andere bewoording: ik had me verslapen.
Dus toen Robin naar school ging ben ik na een stevig ontbijt alsnog gaan zitten. Dat moet je dus niet doen. Eerst zitten, dan ontbijten! Ik was de eerste tijd vooral bezig met mijn volle buik. Na een half uurtje werd het comfortabeler.

Vandaag Nietsche. 25 geleden heb ik Nietsche gelezen en ik was toen erg enthousiast en mijn vrienden ook, maar de details staan me niet helemaal scherp meer voor ogen. Wat er van is blijven hangen: God is dood, en omdat hij dood is moeten we ons zelf verheffen. Wat hij precies bedoelde met dat verheffen weet ik niet. Momenteel is "levenskunst" erg populair. Dat schijnt ook een soort van verheffing te zijn boven de dagelijkse sleur. In Godenschemering schrijft Nietsche dat hij een Dionysische levenstijl voorstaat. Daarmee bedoelde hij waarschijnlijk niet sex en drugs en rock & roll. Want zo rock & roll was zijn leven als filosoof niet.
Bij dat verheffen had hij het over het vertrappen van het gepeupel onder je laars. Over de Ubermensch. Destijds praatte ik de ubermensch goed door hem te interpreteren als het ontwikkelen van je individu, een origineel persoon te zijn. Leuk om dat nu in het licht van de boeddhistische filosofie te zijn, waarbij het zelf als een illusie gezien wordt. Als je dat zelf gaat voeden, dan geeft dat uiteindelijk lijden.
Waarom zou je zo graag een origineel persoon willen zijn? Omdat je gezien wilt worden, gewaardeerd wilt worden, of erkend wilt worden? Of omdat je trots op jezelf wilt kunnen zijn?
Als dat je drijfveren zijn voor het leven, dan stel je je op een vreemde manier afhankelijk. Je kunt ook gewaardeerd worden, omdat je een warm hart hebt.
Vroeger was het erg belangrijk voor me om een origineel persoon te zijn. Dat is de afgelopen jaren wat veranderd. Deze overgang is nog in ontwikkeling.

Tuesday 18 January 2011

Kant en oordelen


Vanmorgen mettameditatie gedaan. Zoals gewoonlijk is de concentratie ver te zoeken op het moment dat ik bij de persoon aankom met wie ik het moeilijk heb. De metta meditatie was afgelopen en ik had nog tijd over om alleen maar te zitten. In plaats daarvan begon ik al na te denken over wat ik zou gaan bloggen. Moeilijk om dat los te laten!

Vandaag een verhandeling over Kant, één van de droogste filosofen die er geweest zijn.
Wat me van Kant geinspireerd heeft is dat je niet kúnt waarnemen zonder te oordelen. Er bestaat een werkelijkheid met "Dingen an Sich". Die werkelijkheid stimuleert de zintuigen. Om het een waarneming te laten zijn wordt de informatie in de hersens uitgebreid bewerkt, vanuit kennis die aangeleerd is, of misschien zelfs bij de geboorte al aanwezig. Pas na die bewerking en filtering arriveert er iets in het bewustzijn.
Als we een stoel zien, dan kunnen we zeer moeilijk, zo niet onmogelijk los komen van de functionaliteit, het materiaal, de plaats in de ruimte, de grootte, de afstand, de kleur, enzovoorts. Dit zijn allemaal attributen die we nog objectief zouden kunnen noemen, hoewel dat twijfelachtig is, omdat je subjectief de stoel waarneemt en er attributen op plakt. Als anderen de stoel ook zo zien dan wordt het misschien iets objectiever. Vervolgens plak je er ook nog oordelen op als mooi, leuk, kapot, lief, lekker of interessant op plakken.

Misschien kon je toen je een baby was nog oordeelvrij waarnemen, en misschien lukt het ook weer als je Alzheimer krijgt.

Ik zie bij mijn zoon met autisme dat waarnemingen soms in het verkeerde vakje terechtkomen, of dat het lang duurt voordat ze binnenkomen. Daardoor is zijn werkelijkheid soms anders dan de mijne. Dat is moeilijk in te voelen en vraagt een hoop geduld. Maar het maakt ook dat je de "gegeven" werkelijkheid even door andere ogen moet bekijken. Dat werkt geestverruimend.

Bij meditaties wordt van je gevraagd om oordelen los te laten en alles te ervaren zoals het is. Dat is een hele moeilijke opgave, omdat oordelen in de waarneming ingebakken zit. En omdat het in de evolutie ingebakken zit als overlevingsmechanisme. Je hebt snel oordeelsvermogen nodig om op de juiste manier te reageren.
Als alles ongefilterd of verkeerd gefilterd binnenkomt dan wordt je gek en dat zie je gebeuren bij autisten die door een druk winkelcentrum moeten lopen.

De surrealisten probeerden los te komen van de dagelijkse werkelijkheid en de wereld op een frisse nieuwe manier te zien. Ze hadden daar allerlei technieken voor bedacht, ik heb een boekje "surrealist games", waarin spelletjes staan die zij deden om tot inspiratie te komen.
Een van de beroemdste voorbeelden van het spelen met waarneming is het schilderij hierboven.

Monday 17 January 2011

Plato

Vanmorgen heb ik mijn zintuigen beademd. Beginnend bij de ogen, 5 ademhalingen conctreren op het lichtbeeld achter mijn ogen. Vervolgens 5 ademhalingen neus, 5 ademhalingen mond, 5 ademhalingen oren, 5 ademhalingen huid, 5 ademhalingen binnenkant, 5 ademhalingen buiten.
En dan weer van voor af aan.

Ik heb het plan opgevat om een kleine serie stukjes te schrijven over filosofen die me inspireren. Te beginnen met Plato natuurlijk. Plato heeft altijd weerstand bij me opgeroepen, ook een soort van inspiratie.
Wat is er aan de hand met Plato. Plato gaat er van uit dat er in de werkelijkheid geen perfecte cirkels bestaan. Toch kunnen wij een perfecte cirkel denken. Wij hebben dan een idee van een cirkel. Zulke ideeën van perfecte dingen vormen een wereld, de "ideeënwereld". Tot zo ver kan ik het nog volgen. Maar dan komt het: Plato beweert dat de ideeënwereld de echte werkelijkheid is, en dat onze gewone werkelijkheid een minder geslaagde afspiegeling is daarvan. Daar heb ik moeite mee. Bij Jung vindt je iets vergelijkbaars: de Archetypen. Jung is omarmd door astrologen en veel new age adepten. Omdat Freud een vies mannetje was en Jung zich met verhevener zaken bezighield?
Wat gebeurt er op het grensvlak van fantasie en verder. In je fantasie kun je perfecte cirkels en eenhoorns ontmoeten. Die beelden kunnen zo levendig zijn dat ze echt lijken. Maar zijn ze dan ook werkelijk?

In de meditaties van Tich Nath Hanh ga je steeds terug naar je adem, naar je lichaam en naar wat er is. Dat heeft bij mij het idee doen ontstaan dat al die fantasiewezens, goden en geesten afleiden van de werkelijkheid en afleiden van het geluk in het hier en nu. Als je dat doortrekt dan zijn, boeddhistisch gezien, die goddelijke wezens oorzaak van leiden, omdat ze je afleiden. Als je Homerus leest, dan is er van de goden weinig goeds te verwachten, het zijn afgunstige schurken met een opvliegend karakter.

Toch heeft de fantasie waarde en betekenis en is op die manier "werkelijk". Je kunt je hele mooie en hele akelige dingen voorstellen en als je dat doet, dan beinvloed dat je stemming, en je geluk.

Daar laat ik het even bij, want ik ben bijna in Zutphen.

Sunday 16 January 2011

Dingen die goed gaan en dingen die minder goed gaan

Vanmorgen ging het zitten minder goed, maar....ik heb 40 minuten gezeten. Maar wie zat er eigenlijk? Als je zo veel afdwaalt dan kun je je afvragen of jij het bent die zit. Mijn lichaam bracht me weer op het krukje toen ik me realiseerde dat beide benen in slaap gevallen waren. Die heb ik even gestrekt.
Vandaag had ik enorm veel energie. De perenboom en de wilg is bijna helemaal geknot.

Robin heeft uitlopende wilgenkatjes meegenomen, ze staan nu te pronken op een vaas in de huiskamer.

Saturday 15 January 2011

Vanmorgen begonnen met een misverstand.

Ik wist heel zeker dat het winterfeest begon op zondagmorgen. Dus vanmorgen om half negen werd ik wakker en vroeg Els me wanneer ik vandaag ga mediteren. Ik ben meteen gaan zitten.
Mijn oudste zoon kwam even later naast me zitten en heeft heel stil 20 minuten gezeten om vervolgens op te staan en weg te sluipen.

Het was erg fijn om weer zo lang te zitten. De kwaliteit en de rust van de meditatie was heel anders dan een jaar geleden. Alleen maar zitten is niet genoeg. Af en toe geeft iemand je precies de juiste aanwijzing, waardoor de oefening verdiept.
Een aanwijzing uit Walbröl: meditatie is geen discipline. Je doet het omdat het fijn is. Het is inderdaad fijn om in het hier en nu stil te zitten. Als je je realiseert dat het fijn kan zijn, dan wordt het ook fijn.

Er zijn vaak afdwalende gedachten, ze zijn er in twee soorten. Er zijn gedachten over dingen die gebeurd zijn en over dingen die nog komen. Zoals gesprekken met mensen of werk, of zorgen. En er zijn inzichten. De tweede soort is een stuk lastiger los te laten, omdat het gebeurt dat je waarde hecht aan een inzicht. Dat gedachtenspoor is veel hardnekkiger. Sommige inzichten lijken op het moment zelf heel mooi, maar na de meditatie kan het zomaar dronkenmanswijsheid zijn.

Vandaag had ik zo’n inzicht tijdens de meditatie. Ik bedacht dat er twee soorten zelf zijn: een gebonden zelf en een vrij zelf. Het gebonden zelf heeft oordelen over zichzelf en over de wereld, is ontvankelijk voor oordelen van anderen en laat zich beïnvloeden door wat het denkt dat anderen denken. Dit is een ego-trip. Nu al typend merk ik dat het zowel om positieve als negatieve oordelen kan gaan.

Het vrije zelf laat zich niets gelegen liggen aan oordelen van anderen, en oordeelt niet over zichzelf. Het heeft geen complimenten nodig en laat zich niet de grond in boren.

Leuk zo’n inzicht, maar het onafhankelijke zelf bestaat helemaal niet. Mensen leven in kuddes en je voelt je een stuk prettiger in een gemeenschap waarin je gewaardeerd en geaccepteerd wordt.
En dan waardeer je weer je veilige gezin, je werk waar mensen tevreden zijn met wat je doet. En dan realiseer je je dat er eenzame mensen zijn die blij zijn met je gezelschap.

Tuesday 11 January 2011

Winterfeest 2011

's avonds ben ik vol goede moed voor het komende winterfeest, maar 's ochtends grote moeite om uit bed te komen. Dat wordt nog wat volgende week. Ik heb wel erg veel zin om een periode intensief te mediteren.
's ochtends, wachtend op de trein doe ik loopmeditatie. Ik verbind me met de medewachtenden in plaats van me af te sluiten. En ik tel mijn stappen. Drie stappen inademen, 5 stappen uit. Soms 4 in en 7 uit. En dan steeds langzamer lopen. De wachttijd gaat verbazingwekkend snel voorbij. Vandaag heb ik geprobeerd om loopmeditatie over de blindenstrook te doen met mijn ogen dicht. Ik was verbaasd hoe wankel ik loop als ik mijn ogen sluit. Het is een geweldig goede aandachtsoefening om mijn evenwicht te bewaren en de blindenstrook onder mijn voeten te blijven voelen.