Leven zonder eigenschappen

 In de Man zonder eigenschappen van Robert Musil probeert de hoofdpersoon zich los te maken van zijn eigenschappen. Hij beweert dat zijn eigenschappen zijn bestaan belemmeren. Je eigenschappen en je karaktertrekken bepalen niet wie je bent, je drijft verder af van wie je bent als je jezelf identificeert met je eigenschappen. Daarom probeert hij zonder eigenschappen te leven. “Essayistisch leven” noemt hij dit. Ik kan dat op twee manieren opvatten:

Ten eerste kan ik het interpreteren als uitproberend leven. Van het Franse essayer, proberen. Je kan jezelf een set eigenschappen aanmeten en daarmee het leven ingaan. Kijken wat er gebeurt.en daarna een andere set eigenschappen. En zo op een afwisselende proberende manier door het leven te gaan. Zonder enig vooraf vastgesteld doel, zoals bijvoorbeeld geluk of succes.

Ten tweede kan ik het interpreteren als het leven te leven als een essay. Een essay is een wat langer betoog dat meestal bedoeld is om een bepaald idee of standpunt naar voren te brengen en daarvoor overtuigende argumenten te geven. Ulrich uit het boek van Musil zou dan zijn leven proberen te leven zonder eigenschappen om een statement te maken. Het statement zou kunnen zijn dat het alleen maar tot narigheid leidt als je je vastklampt aan je eigenschappen. 

Maar eigenlijk wordt er helemaal geen statement gemaakt. De schrijver betoogd van alles maar herneemt zichzelf steeds weer. Wat misschien nog wel als statement gelezen kan worden is dat de de mensheid alles herroept wat ze doet.

Ik ben nu bij hoofdstuk 60, nog vele te gaan, misschien wordt het nog duidelijker. Maar ik vermoed van niet.

Wordt vervolgd.

Geen geld

 Hoe zou de vakantie er uit zien als we veel minder geld hadden. Wild kamperen mag bijna nergens meer, behalve in Noorwegen. Maar om er te komen kost al een kapitaal en dan nog het eten betalen. 

Er zijn wat platforms die proberen om vakantie betaalbaar te maken. Zoals Warmshowers, of Welcome To My Garden. Ik heb er van tevoren helemaal niet aan gedacht om deze platforms te bekijken en gebruik van te maken. Waarom eigenlijk niet. Ik heb wel eens gebruik gemaakt van Couchsurfing. Het voelt een beetje  asociaal omdat wij niet arm zijn. Veel mensen met geld maken toch gebruik van deze platforms, gewoon omdat het leuk is. Er zijn mensen die couchsurfend door de wereld touren op hun motorfiets met flink wat spaargeld op de bank. 

Het idee van die platforms is uitwisselen. Je kan je eigen bank of tuin ter beschikking stellen. Ik zou dat wel gezellig vinden. Maar voor mijn partner geeft het teveel onrust, voornamelijk omdat we maar één badkamer/wc hebben. En als ik zelf geen plek kan aanbieden dan voelt het niet goed om gebruik te maken van andermans plek. Erg Hollands, dit “voor wat hoort wat” gevoel. 

Een ander aspect is het binnentreden in andermans levenssfeer. Dat is enerzijds gezellig, maar anderzijds kan het te sociaal worden. Met langdurig kletsen en alcohol terwijl je eigenlijk wat meer alleen wilde zijn. Ik vind het prettig als ik zelf kan kiezen wanneer ik me terugtrek. 

Tijdens de vakantie is de verleiding van het sociale heel groot. Praatjes maken met mensen, contacten onderhouden via whatsapp en e-mail. Bellen met thuis. Kletsen. Spelletje doen.  

Ik bedenk dat een vakantie of een sabbatjaar me niet creatiever of reflectiever zal maken. Juist de tucht van het moeten werken houdt me wakker om creatief andere dingen te doen. Vooral de sociale verleidingen zijn groot, tijd en energie genoeg. Geen schaarste, geen enkele schaarste.  

Heimwee en nostalgie

Heimwee en nostalgie zijn vormen van existentiële ontevredenheid. Het knaagt in de ondergrond. En het kan inspireren. Tot verdrietige liedjes. Maar ook om dingen die vroeger echt goed waren weer te herscheppen. 

Eliade schreef dat ceremonies een herhaling zijn van een scheppingsverhaal uit de oertijd. De eeuwige wederkeer, steeds maar weer herhalen van hetzelfde zonder vooruitgang. En wij moderne mensen is het gelukt om los te komen uit die tredmolen van herhaling door de Verlichting. Dat was het sprookje van Eliade. David Graeber en David Wengrow hebben dat sprookje om zeep geholpen. Maar het verlangen naar vroeger, naar houvast, naar een gevoel van oerthuis, naar wortels, naar gewortelheid, naar verbinding, naar binding blijft. En vroeger, als tiener en twintiger had ik een verlangen naar zwerven, het verlangen naar zwerven zat diep in me verankerd dacht ik. Maar ik wilde eigenlijk geborgenheid en liefde, ik wilde een lief. En die zoektocht maakte me aan het zwerven, net als veel jonge mannelijke wilde dieren. Ik fiets door Noorwegen, samen met Robin, niet alleen. Het maakt me verbonden, niet zwervend. We bekijken allerlei alternatieven en wegen die samen af. Er gebeurt weinig onvoorspelbaars. Terwijl we dat allebei misschien wel zouden willen. Ik voel wat nostalgie naar het zwerven, alleen. Maar ik geniet ook van aanwezigheid van mijn zoon. Het is fijn om Noorwegen samen te beleven. Ik voel tegelijkertijd heimwee naar het Ierland van 40 jaar geleden. Eigenlijk heb ik heimwee naar mijn mentale toestand van toen, de onbevangenheid en het magisch érvaren van het landschap.

Ik voel een nostalgie naar de druiden ceremonies op de Pinkenberg. Alsof daar de perfecte verbinding werd gemaakt. Met hemel, aarde, water en vuur, met de “grove”. Maar het was niet perfect. Ik voelde me er soms niet op mijn gemak, de koning Arthur symboliek begon me tegen te staan. En de new age bijgeloofjes, bah.

Maar het was een gezamenlijke taal waarin we acteerden. Daarom lukte het om met mensen die heel verschillend in het leven stonden toch verbinding te maken met elkaar en met de wereld. Meestal wordt die verbondenheid alleen gevoeld bij ceremoniële plechtigheden zoals uitvaarten. Het is fijn om dit acht keer per jaar te doen en te ervaren.

 Ik zou zelf in het voedselbos eigen ceremonies kunnen gaan schrijven en uitvoeren, maar ik ben geen druïde met leraarpretenties.

 Op Buitenkunst ontstaan soms creaties die een prachtige verbinding met de natuur maken, net zo krachtig als de Pinkenberg Ceremonies, maar bovendien van een adembenemende schoonheid. Dat zijn gebeurtenissen die gecreëerd en gedragen worden door een grote groepen mensen die onder vakkundige begeleiding door theatermakers ontstaan.

Ik zou allerlei wilde dingen kunnen gaan doen in het voedselbos, maar het is een gezamenlijk voedselbos, het voelt niet passend om met een stel druïden van buiten het dorp een ceremonie te gaan doen.

Maar juist nu, in deze beginfase is het voor mijn gevoel enorm belangrijk om spirituele kant aandacht te geven en weer iets te herstellen van de magie die er ooit was. Weer iets van de gelaagdheid en de diepte van het landschap terug te vinden.  Alle mensen die ooit in dit gebied geleefd hebben. En de geologische en ecologische véranderingen in de loop der eeuwen die geleid hebben tot het het huidige landschap. Ik heb bij Staatsbosbeheer geleerd om de gelaagdheid van het landschap te lezen. Het verhaal dat verteld wordt door het landschap. Het lukt me nog niet goed om er echt naar te luisteren. Misschien wordt het nog teveel overstemd door allerlei kabaal.

Is het de dikke stikstofdeken die over het land hangt, de fosfaatverzadiging in de bodem, de duizenden tonnen mest die op het land zijn gegaan? Heeft het land na al die jaren intensieve landbouw een aura van economisch denken gekregen? Of zit dat aura in nog teveel in mij? Wat maakt dat ik me nog vooral tuinder voel in het voedselbos? Ik wil dat eigenlijk helemaal niet meer.

Ik kan niet eens rustig op vakantie gaan, ben nog aan het piekeren en drammen over beregening.

Maar hoe dan anders? Hoe kan ik geïnspireerder zijn, en daarmee anderen inspireren?

Er kan een meditatie plek komen, ergens op een wat rustiger plekje, maar ik zou juist in het midden willen beginnen.

Ik zou de stammen kunnen opstellen in een Stonehenge patroon. Ik zou muziek kunnen opzetten en gaan dansen in het maanlicht, ik zou een glazen kastje kunnen maken met één van de kleine godinnnebeeldjes er in, 

We zouden samen een plekje aan het water kunnen maken, een klein dakje en daaronder beeldjes van Boeddha, Maria met kind, Godin, Pan met dubbele fluit, Humbaba

Het gaat er om dat ik de dingen niet gewoon neersmijt, maar er mee schilder. Elke stam, elke struik, elk plantje, elke bank met aandacht een plek geven. Er iets speciaals van maken. Niet op de oude Marc-manier het ff neerpleuren.

Heeft het met geld te maken? We hebben een enorme som geld gekregen. Een bak met speelgeld feitelijk. Beter kan haast niet. Het geeft een enorme vrijheid om lekker te spelen. Dingen mooi te maken.