Monday 2 December 2013

conceptuele kunst

Ik voel me nog altijd artiest, maar wat betekent het eigenlijk? In mijn familie was het heel erg belangrijk om cultureel te zijn. Het is een soort van zijnstoestand. Er zijn culturele mensen en niet-culturele mensen. Het betekende vooral dat je je als individu ontplooide en niet opging in de massa. Dat werd in mijn tienerjaren enorm belangrijk gevonden. En ik ben ook druk bezig om dat van mijn kinderen te verwachten. Waarom eigenlijk? Wat is er zo belangrijk aan een cultureel individu zijn? Tegelijkertijd ben ik druk bezig met zenbeoefening, waarin het individu oplost.

Uit de bibliotheek: twee boeken over conceptuele kunst. De kunstenaar verdwijnt uit zijn kunstwerk. Of de kunstenaar is zelf het kunstwerk. John Cage doet een poging om de componist uit de muziek te elimineren.

Ik zoek nog steeds naar betekenis. Als ik een tafel maak, dan heeft dat betekenis, omdat het een prettig en nuttig object is in het huis. Ik ben er trots op en mijn omgeving is er blij mee.
Als ik een blok hout tot iets zonder praktisch nut verwerk, dan heet het opeens kunst. Kunst en praktisch nut zijn gescheiden. Als het kunstzinnig is en praktisch nut heeft, dan heet het opeens " design".

Ik kan het kunstwerk weglaten, en ook het praktisch nut weglaten. Dan blijft er een idee of concept over om te delen met mensen. Ook dat kan ik weglaten en dan is de kunstenaar helemaal verdwenen, onkenbaar, onzichtbaar geworden.

Je kunt ook kunstenaar zijn zonder iets te maken. Dan heb je een kunstenaar zonder kunst. Bijvoorbeeld een schrijver met een writers-block. Of aan levenskunst doen.

Sunday 3 November 2013

Betekenis

Het kost me steeds meer moeite om de betekenis te zien van de dingen die ik schrijf, schilder of hak. Het laatste wat ik gemaakt heb was een tafel. Die heeft betekenis omdat hij gebruikt wordt.

Het heeft te maken met de virtuele wereld en de mediaverveling. Alles in de wereld lijkt saai en betekenisloos als je veel tijd in media doorbrengt.

En ik stel hogere eisen aan mijn eigen creaties en kom daardoor tot niets. Het kost me ontzettend veel moeite om de schuur in te gaan en iets te gaan maken. Ik heb nu de computer maar gepakt om wat te gaan bloggen.

Wat me helpt om door deze lethargie heen te breken is de realisatie van de extreme uitwassen van de virtuele wereld. In die wereld lost niet alleen het individu op, maar ook de betekenis. Alles is herhaalbaar, er zijn geen unieke singuliere gebeurtenissen meer. Op internet vindt je niet dat ene speciale Franse schimmelkaasje, dat door ongecontroleerde omstandigheden juist die speciale smaak heeft.
Beaudrillard is net als Ton Lemaire een aanhanger van die anti-macdonaldsbeweging in Frankrijk. Alleen werkt Beaudrillard met ironie, waardoor het minder betweterig overkomt. Maar wel erg frans-intellectueel nog steeds.

Waar het om gaat is te proberen de werkelijkheid te redden. Dat kan. Niet door je trouwerij te filmen zodat je steeds opnieuw een surrogaat-trouwerij kunt beleven. Niet door dingen vast te leggen zodat je ze steeds opnieuw kunt beleven, waardoor je het eigenlijke moment zelf niet beleefd hebt.

Wat zijn unieke singuliere gebeurtenissen? Thay zou zeggen: in elke aandachtigte ademhaling.

Op zoek naar unieke singuliere gebeurtenissen, ga je op vakantie naar Moskou. Daar is veel te beleven.

Het verleden groeit aan door een constante stroom van gebeurtenissen in het heden. Dat is de Duré van Bergson. Alleen bestond er rond 1900 nog geen virtuele internetwereld waarin verleden, heden en toekomst betekenisloos zijn. Nu wel. Wat betekent Duré nog. Duré gaat niet zozeer over een tijdsduur, maar meer het "duur" uit duurzaam.
Muziek bestaat niet uit losse noten. De noten die al geweest  zijn (herinnerd) anticiperen op de komende noten, en daardoor ervaren we melodie. Daarmee overstijgt de melodie verleden, heden en toekomst. De melodie heeft Duré, terwijl de afzonderlijke noten dat niet hebben.

En dat terwijl de noten vastgelegd zijn in notenschrift, in een schriftje, in een boek, of op internet ergens. Hebben deze opgeschreven noten Duré?

Ik luister naar Three Kingfishers van Donovan http://www.youtube.com/watch?v=8ThKDqLwmeo en ervaar prachtige melodie. Het is steeds weer opnieuw te ervaren, want het staat op youtube.
Het moment dat ik er nu naar luister, is dat een unieke singuliere gebeurtenis, omdat ik het nu erg mooi vindt? Beaudrillard vindt van niet. Het is een steeds opnieuw herhaalbare hyperwerkelijkheid die mooier, spannender sensueler is dan het gewone leven.

Is het pas een unieke singuliere werkelijke gebeurtenis geweest als je in de jaren zestig bij een kampvuur naast Donovan hebt gezeten?

Vandaar heb ik het onkruid tussen de veldsla gewied. Ik wilde eigenlijk in de schuur iets creatiefs gaan doen. Alles staat er klaar voor en ik ben naar de veldsla gegaan. In plaats van iets maken heb ik wat verwijderd. Niets is zo aan tijd gebonden als werken in de moestuin. Het heeft een grote mate van eeuwigheid, cyclisch. De moestuin is een weergave van de tijd, van dit moment, herfst. Net als miljoenen voor mij en na mij wied ik onkruid in de moestuin. Het is absoluut niet uniek en singulier. En het is van zeer voorbijgaande aard, want wat ik nu doe is eigenlijk direct alweer onzichtbaar. Je realiseert je morgen niet meer als je naar de nette rijtjes veldsla kijkt dat er eerst heel veel onkruid tussen gestaan heeft. Het lijkt alsof de nette rijtjes altijd al zo waren, alleen misschien wat kleiner.
Heeft veldsla wieden Duré, net als muziek? Is het de ervaring van het tijdloze en het cyclische die maakt dat het wieden van veldsla een bijzondere gebeurtenis is?

En die ervaring komt niet zo heel vaak voor, is niet virtueel, vindt plaats in de "werkelijkheid" en is dus misschien toch wel singulier.

Maar zo sterk was die tijdloze ervaring nou ook weer niet. Als ik terugkijk, dan was ik niet heel meditatief alleen met mijn gedachten bij de veldsla in de wereld. Mijn gedachten gingen over van alles en nog wat, dingen die met de planning van de moestuin te maken hadden, dingen die vanmiddag zouden komen, over het werk, over seks, over enzovoorts. 

Is die ervaring dan minder singulier en wat rommelig. Was hij singulierder als ik me geconcentreerd had en in diepe meditatie veldsla had gewied?